پنج گام کاربردی برای تقویت لیسنینگ (گوش دادن)

یادگیری زبان دوم و به خصوص زبان انگلیسی یک نیاز روزمره در جوامع مختلف است. برای یادگیری زبان شما باید به تقویت لیسنینگ، اسپیکینگ، ریدینگ و رایتینگ بپردازید. در بسیاری از کشورها کودکان در سال‌های ابتدایی آموزش با زبان انگلیسی آشنا می‌شوند. به همین دلیل یادگیری زبان دوم برای آن‌ها بسیار ساده‌تر است. اما در ایران افراد در سنین مختلف یادگیری زبان را شروع می‌کنند. به همین دلیل به تمرین و تکرار بیشتری نیاز دارند.

به نظر من لیسنینگ سخت‌ترین قسمت یادگیری زبان است! شما هم مثل من فکر می‌کنید؟ اما هر چالشی راه حل خود را دارد. بدون شک انسان‌های زیادی وجود دارند که توانسته‌اند با امکانات و در فضای مشابه به تقویت لیسنینگ بپردازند. پس این کار برای ما نیز امکان‌پذیر است.

چرا لیسنینگ سخت است؟

بیایید اول علت‌های سختی تقویت لیسنینگ را بررسی کنیم. اولین دلیل محکم این است که ما نمی‌دانیم دقیقا چگونه باید تمرین کنیم. به چه فایل‌هایی گوش کنیم؟ آیا باید تک تک کلمات فایل را متوجه شویم؟ آیا به ترجمه لغت به لغت نیاز داریم؟

البته منابع یادگیری و تقویت لیسنینگ به نسبت متعدد هستند. شما می‌توانید از کتاب‌ها و فایل‌های صوتی متنوعی استفاده کنید. اما اگر زبان مقصد شما، زبان دیگری چون روسی، اسپانیایی و… باشد، ممکن است با محدودیت منابع نیز مواجه شوید.

به یاد داشته باشید که شما باید مهارت شنیداری خود را برای مکالمات عادی و روزمره تقویت کنید. احتمالا بسیاری از فایل‌های آموزشی، با سرعت کندتر از معمول صحبت می‌کنند و کلمات را به صورت کاملا واضح بیان می‌کنند. شما ممکن است صحبت‌های موجود در پادکست‌ها و فایل‌های آموزشی را به خوبی متوجه شوید. اما زمانی که با فردی که زبان مادری‌اش زبان دوم شماست، صحبت می‌کنید؛ می‌فهمید از حرف‌های مخاطبتان سر در نمی‌آورید.

چرا افرادی که مهاجرت می‌کنند راحت‌تر می‌توانند لیسنینگ را یاد بگیرند؟

برای تقویت لیسنینگ باید واقعا گوش دهید! ما به شما راهکاری ارائه می‌دهیم که بعد از به کشوری که مردمش به زبان دوم شما صحبت می‌کنند، شوکه نشوید! شما باید با تمرکز و توجه گوش دهید و تمرین کنید.

بدون شک گوش کردن به چیزهایی که متوجه نمی‌شوید، کاربردی در تقویت لیسنینگ نخواهند داشت. گوش دادن پویا شما را به هدفتان می‌رساند. اگر فقط به فایل‌ها گوش می‌دهید، بخشی از آن‌ها را متوجه نمی‌شوید یا نمی‌توانید در مکالمات شرکت کنید، شما در حال تمرین منفعلانه هستید! در این حالت حتی ممکن است هنگام گوش دادن به فایل‌های آموزشی کار دیگری انجام بدهید یا ذهنتان در نقطه دیگری سیر کند. این روش تمرین شما را به جایی نمی‌رساند. این دقیقا علتی است که باعث می‌شود مهاجران راحت‌تر مهارت‌ شنیداری خود را تقویت کنند. آن‌ها مجبور به برقراری ارتباط هستند. بنابراین توجه زیادی می‌کنند تا متوجه حرف‌های مخاطب بشوند و بتوانند جواب بدهند.

چرا باید لیسنینگ فعال داشته باشیم؟

پاسخ مشخص است. چون لیسنینگ منفعلانه هیچ دستاوردی برای شما نخواهد داشت. اصلا گوش دادن منفعلانه را نمی‌توان یک تمرین لیسنینگ به حساب آورد. بدون درگیری ذهن با تمرین‌های لیسنینگ کار شما بی‌فایده است. حتی اگر در کنار پخش‌کننده تلفن همراه خود نشسته باشید و کار دیگری انجام ندهید. شما گوش نمی‌کنید،‌ می‌شنوید!

ما حتی برای درک کلمات و مفهوم حرف‌ها در زبان مادری‌مان به تمرکز نیاز داریم. بیایید مثالی بزنیم. تصور کنید هنگام خوردن صبحانه، تلویزیون را روشن می‌کنید تا برنامه‌های آن را ببینید. همزمان خانواده نیز دور میز صبحانه جمع می‌شوند و ذهن شما را درگیر می‌کنند. چه مقدار از برنامه تلویزیونی را متوجه خواهید شد؟ در بهترین حالت کمی از آهنگ و بخشی از اخبار که توجهتان را جلب کرده است، در ذهنتان باقی می‌ماند.

باید اعتراف کنیم که تقویت لیسنینگ به صورت منفعلانه جذاب است. چرا که تصور می‌کنیم واقعا در حال تمرین هستیم و انتظار داریم نتایج خوبی بگیریم. در ضمن خسته هم نمی‌شویم. اما خب متاسفانه همه چیز مطابق با انتظار ما پیش نمی‌رود. بنابراین اگر تاکنون با این روش‌ها تمرین کرده‌اید، بهتر است سریع‌تر آن‌ها را با روش‌های تأثیرگذارتر جایگزین کنید.

۵ گام برای تقویت لیسنینگ

تاکنون درمورد علت سخت بودن لیسنینگ و اینکه چرا نمی‌توانیم این مهارت را تقویت کنیم، صحبت کردیم. اکنون می‌دانیم که به تمرین و گوش کردن فعال نیاز داریم. اما هنوز اطلاعاتی در مورد چگونگی کار ارائه نداده‌ایم. اگر بتوانید با پنج گامی که بیان می‌کنیم، همراه شوید، می‌توانید در هر زبانی به تقویت لیسنینگ بپردازید. اهمیتی ندارد که زبان دوم شما چیست. مهم این است که گوش شما باید بتواند به اندازه زبان و چشمانتان از آن استفاده کند!

گام اول) به فایل‌های صوتی گوش دهید نه خواندنی‌ها.

معمولا برای تلفظ صحیح کلمات و بیان لحن جملات، ریدینگ‌ها با صوت همراه هستند. کسی از روی ریدینگ می‌خواند و شما گوش می‌دهید. حتی ممکن است همزمان روی متن نگاه کنید و با آن بخوانید. به یاد داشته باشید که این کار برای تقویت مهارت ریدینگ خوب است نه تقویت لیسنینگ. هنگام تمرین‌های شنیداری شما باید تنها از شنوایی خود استفاده کنید. باید به یک فایل فقط گوش دهید و ببینید بدون دیدن متن، چند درصد از آن را متوجه می‌شوید.

مسلما تا زمانی که به صورت کامل بر زبان دوم مسلط نباشید، نمی‌توانید متوجه تک تک کلمات موجود در فایل صوتی بشوید. در مراحل مبتدی و متوسط تنها کافی است که لُب کلام را متوجه شوید. یعنی بتوانید بفهمید که در این فایل راجع به چه چیزی صحبت شد و مهم‌ترین نکات آن چه بود. سعی کنید کلمات و عبارات کلیدی هر فایل را بفهمید. درک این عبارات کلیدی که باعث درک شما از مفهوم فایل می‌شود، بهترین کاری است که برای شروع می‌توانید انجام دهید.

گام دوم) تکرار کنید

هنوز زمان اینکه به متن نگاه کنید، نرسیده! توجه داشته باشید که قرار است تقویت لیسنینگ انجام دهید. پس اگر سریع به سراغ متن بروید، درست نیست. ممکن است بار اول که یک فایل را گوش می‌دهید، متوجه منظور آن نشوید یا تعداد کمی از کلمات را فهمیده باشید. دوباره فایل را پلی کنید. احتمالا این بار متوجه جزئیات بیشتری خواهید شد. کلمات و عبارات مهمی که متوجه می‌شوید را یادداشت کنید. سعی کنید مفهوم فایل صوتی را بفهمید. البته اگر هنوز قادر به انجام این کار نیستید، نگران نباشید. به مرور زمان تمام مشکلات حل می‌شوند. فراموش نکنید که هر چالشی راه حلی دارد. فقط آن‌چه متوجه می‌شوید را یادداشت کنید.

در این مرحله توصیه می‌کنم که حداقل سه بار به فایل گوش کنید. در هر بار جزئیات بیشتری متوجه خواهید شد. هدف در این تمرین این است که شما از تمام دانش زبانی خود استفاده کنید تا بدون متن متوجه محتوای فایل صوتی مورد نظر بشوید. زمانی که احساس کردید چیز دیگری از این فایل متوجه نمی‌شوید، می‌توانید به سراغ گام بعدی بروید.

گام سوم) شروع به خواندن کنید

اکنون زمان آن است که به سراغ متن بروید. آن را بخوانید و ببینید که چقدر از فایل را متوجه شدید. آیا توانستید منظور اصلی فایل را متوجه شوید؟

زمانی که متن را می‌خوانید، ممکن است به واژه‌های جدید مواجه شوید. ابتدا سعی کنید با توجه به جمله و محتوا، معنی آن را پیدا کنید. اگر نتوانستید، سپس به سراغ دیکشنری بروید. اگر فکر می‌کنید واژه‌ی جدید کاربردی است و می‌تواند در مکالمات به درد شما بخورد، آن را در لیست واژه‌های جدید خود یادداشت کنید.

ممکن است در متن با لغت‌هایی مواجه شوید که معنی آن‌ها را می‌دانستید. اما به دلیل سرعت ادای کلمات یا لهجه موجود در فایل صوتی متوجه آن‌ها نشدید. این لغت‌ها را مشخص کنید. دوباره به فایل صوتی گوش دهید و مطمئن شوید که این بار می‌توانید آن‌ها را به خوبی بشنوید و متوجه شوید.

گام چهارم) همزمان با متن گوش دهید

زمانی که متن را خواندید و کلمات جدید را پیدا کردید، دوباره به سراغ فایل صوتی بروید. این بار آن را پلی کنید و همزمان با آن متن را بخوانید. به یاد داشته باشید این تنها فرصتی است که اجازه دارید از چشم‌هایتان هم برای تقویت لیسنینگ استفاده کنید! پس از آن استفاده کنید. سعی کنید نحوه ادای کلمات را درک کنید. به تلفظ عبارات و گروه‌های کلمات و جمله‌ها دقت زیادی داشته باشید.

اگر تعداد واژه‌های جدید فایلی که روی آن کار می‌کنید زیاد است، بهتر است فایل را تقسیم کنید. به جای این که هر بار کامل فایل را گوش کنید و دوباره از اول آن را پلی کنید، هر قسمت را تکرار کنید.

بهتر است این گام را دوبار انجام دهید تا بتوانید متوجه ارتباط میان متن و فایل صوتی بشوید.

گام پنجم) دوباره متن را کنار بگذارید.

دوباره بدون متن به فایل صوتی گوش دهید. بدون شک از این میزان ارتقای مهارت شنیداری، هیجان‌زده خواهید شد! بعد از انجام چهار گام قبلی الان شما می‌توانید تقریبا تمام بخش‌‌های ویس مورد نظر را بفهمید. من نام این کار را تقویت لیسنینگ می‌گذارم!

توصیه میکنم بعد از چند روز دوباره به سراغ فایل صوتی اخیر بروید و آن را گوش کنید. آن را روی تلفن همراه خود داشته باشید تا بتوانید در زمان آزاد خود گوش کنید. با هر بار گوش کردن، مهارت شنیداری شما تقویت می شود. چرا که اکنون متوجه واژه‌ها و عبارات موجود در فایل می‌شوید و دیگر نیازی استفاده از چشمانتان ندارید! همچنین زمانی که در مکالمه یا یادگیری لغت با واژه‌های جدید موجود در فایل صوتی اخیر مواجه شدید، راحت‌تر می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

برنامه ریزی برای تقویت لیسنینگ

استفاده از منابع و بسترهای مناسب برای تقویت لیسنینگ تنها زمانی کارایی دارد که شما بتوانید برنامه‌ریزی مناسبی برای استفاده هم‌زمان از منابع مختلف داشته باشید. برای بهبود مهارت‌های خود ضرورتی ندارد که از تمامی منابع این حوزه استفاده کنید.

با توجه به سطح زبان خود و کیفیت منابع مختلف می‌توانید با انتخاب دو یا سه منبع مناسب و برنامه‌ریزی برای مطالعه آن‌ها می‌توانید به سادگی قدرت شنوایی زبان خود را تقویت کرده و به سطح ایده‌آلی دست پیدا کنید. اگر سطح مهارت شنیداری زبان انگلیسی شما بالاست، باید از میان از منابع لیسنینگ آزمون آیلتس، کتاب مناسب خود را پیدا کنید. اما اگر به این سطح از مهارت نرسیدید، پیشنهاد ما استفاده کتاب های سطح بندی شده همچون کتاب tactics for listening است.

بهتر است در کنار کتاب‌های مختلف، از اپلیکیشن‌های این حوزه نیز استفاده کرده و در اوقات فراغت خود از گوش دادن به پادکست‌های زبان اصلی نیز غافل نشوید.

جمع‌بندی

آنطور که مشخص است، حل کردن این چالش کار چندان سختی نیست. تنها کافی است زمان کافی صرف کنید و از تمرین منفعلانه دوری کنید. اگر بتوانید هر فایل صوتی را با روشی که در این مقاله به شما آموزش دادیم، تمرین کنید؛ در کوتاه‌ترین زمان ممکن به هدف خود از تقویت لیسنینگ می‌رسید. شما همچنین می‌توانید از پکیج‌های آموزشی زبانمهر برای تقویت مهارت شنیداری خود استفاده کنید. اگر سطح مهارت و تسلط شما به لیسنینگ بالاست و برای آزمون های بین المللی آماده میشوید میتوانید از منابع لیسنینگ آزمون آیلتس برای بهبود مهارت شنیداری استفاده کنید.